Het begint al voordat je opstaat. Heb je gekozen een wekker te zetten, vertrouw je je biologische klok of zie je wel wanneer je wakker wordt? Stel je hebt voor die wekker gekozen, snooze je die dan, draai je je nog even om of sta je meteen op? En als je dan eenmaal opgestaan bent, ga je dan ontbijten, haal je een koffie to–go of sla je het maar even over? En dit is dan nog maar de ochtend…
Als mens ben je gelukkig in staat om veel keuzes onbewust te maken. Vooral als het gaat over dit soort ‘simpele’ keuzes. Sommige keuzes die je in je leven maakt zijn echter ingewikkelder, zoals het kiezen van een studie, baan of woning. Voor dit soort keuzes zijn meestal geen makkelijke voor de hand liggende oplossingen. Uiteraard zijn er mensen die vanaf hun achtste al wisten dat ze arts wilden worden… bofkonten. Maar ook zij kunnen er op latere leeftijd tegenaan lopen dat het toch niet was wat ze gehoopt hadden. Voor de meeste mensen zijn studie-, baan- of woningkeuzes best wel ingewikkeld. In ieder geval ingewikkelder dan het wel of niet zetten van je wekker.
Het keuzeproces
Tijdens het maken van moeilijke keuzes ga je door periodes van twijfel, overmoed en uitstelgedrag. Het is dan ook geen wonder dat we keuzes maken lastig vinden. Ondanks het belang van het maken van keuzes, hebben weinig mensen er ooit training in gehad. De enige manier waarop je zeker geen spijt krijgt van een bepaalde keuze, is door de best mogelijke keuze te maken. Maar hoe maak je die dan?
Een van de manieren om dat te doen is door een besluitvormingsproces te leren gebruiken – een proces dat je naar de best mogelijke oplossing brengt met een minimaal verlies aan tijd, energie en geld. Zo’n besluitvormingsproces vertelt niet wat je kunt kiezen, maar het laat zien hoe je kunt kiezen. Eén ding is zeker, dit proces zal moeilijke keuzes niet makkelijk maken: keuzes zijn moeilijk omdat ze complex zijn en niets of niemand kan die complexiteit laten verdwijnen (dikke bonus voor mensen die dit wel kunnen). Een effectief besluitvormingsproces focust op dat wat belangrijk is. Het stimuleert tot het verzamelen van informatie en begeleidt een onderzoekingstocht die nodig is om een bepaald dilemma op te lossen. Daarnaast is zo’n besluitvormingsproces ook eenvoudig, betrouwbaar, gebruiksvriendelijk en flexibel.
Hulp bij het kiezen
Jou helpen bij het gebruiken van een besluitvormingsproces is wat we bij de Jonge Helden Academie doen. We ondersteunen, stimuleren en begeleiden je in je onderzoekingstocht. Om uiteindelijk een antwoord te krijgen op het dilemma waarmee je bij ons komt. We doen dit één dag in de week, samen met jou en je mede-helden.
En waarom nou ‘maar’ één dag? Omdat werken aan het maken van een keuze mentale inspanning kost. Bovendien is je brein in staat om op een, niet altijd bewuste, manier na te denken over je dilemma. Soms kun je bijvoorbeeld uren nadenken over … (vul hier zelf maar wat in) en kom je nergens op, maar als je bijvoorbeeld even onder de douche gaat staan en er niet mee bezig bent, kun je ineens op een geniaal idee komen. Door je brein even een week de tijd te geven en rust te gunnen, kunnen bepaalde zaken landen. En heb je weer genoeg mentale energie om verder te werken aan hetgeen waarover je een keuze te maken hebt.
Kortom, keuzes maken kan best moeilijk zijn. Maar als je eenmaal hebt geleerd en weet hoe dilemma’s te tackelen, dan kun je erop vertrouwen dat je de best mogelijke keuzes zult maken.
Dit artikel is gebaseerd op het artikel ‘Smart choices’ (Hammond et al., 2015).
